Blog 21: Het schoolsysteem transformeren: van een prestatiecultuur naar een ontwikkelingscultuur

Het schoolsysteem transformeren: van een prestatiecultuur naar een ontwikkelingscultuur

Deze blog is enorm interessant, omdat ik het ga hebben over een aantal resultaten die zijn voortgekomen uit co-creatiesessies met jongeren. Verschillende jongeren, Like Charlie, De Gezonde Generatie (DGG), MIND en andere gezondheidsfondsen zijn bij elkaar gekomen om de randvoorwaarden voor een mentaal gezonde leeromgeving op te stellen.

Deze voorwaarden zijn de bodemplaat voor diverse activiteiten en initiatieven in het onderwijs, die zich richten op het mentaal welzijn van onze schoolgaande en studerende jongeren. Een belangrijke kanttekening is dat een hoge prestatiedruk in het onderwijs niet alleen door het onderwijs zelf wordt veroorzaakt, maar ook andere oorzaken heeft. Hier ga ik het volgende week over hebben.

Het onderzoek geeft aan dat er een te grote nadruk op cijfers en cognitieve vaardigheden ligt en te weinig tijd en aandacht voor de behoefte en talenten van de individuele leerling. Het onderzoek wijst uit dat hiervoor verschillende oplossingen kunnen zijn. De volgende vier oplossingen dienen daarom verder onderzocht te worden:

1. Het leggen van minder nadruk op presteren in de maatschappij
2. Het verminderen van het gebruik van sociale media en mobieltjes
3. Jongeren leren om te gaan met prestatiedruk
4. Meer aandacht voor sociaal-emotionele vaardigheden in het onderwijs

Het topic van prestatiedruk wordt steeds belangrijker, aangezien tien jaar geleden 16% van de leerlingen in het voorgezet onderwijs aangaf veel druk te ervaren door schoolwerk en dat aantal in 2021 is gestegen naar 45%.

Het onderwijs zelf, of specifiek het onderwijssysteem, wordt niet als eerste oorzaak genoemd voor het ervaren van prestatiedruk onder jongeren. Toch geeft een meerderheid van de Nederlanders aan de prestatiedruk in het voortgezet onderwijs en MBO/HBO/WO als (zeer) ongezond te ervaren. Ook de prestatiedruk in het primair onderwijs wordt eerder als ongezond dan gezond ervaren.

Bij de belangrijkste inzichten staat onder andere dat er meer waardering moet komen voor praktijkonderwijs en bijbehorende vakgebieden, en minder druk om hoger onderwijs te volgen, met daarin een centrale rol voor ouders. We moeten minder vergelijken en presteren ten opzichte van het gemiddelde en ten opzichte van andere. Hiermee creëer je meer ruimte voor het ontwikkelen van het eigen talent. Daarbij past ook het idee van minder toetsen en het vergelijken van prestaties in cijfers, en meer ruimte om fouten te mogen maken.

Tenslotte verdient ook de rol en visie van docenten meer aandacht. De docenten die deelnamen aan het onderzoek benadrukken nog sterker de ongezonde prestatiedruk in het voorgezet onderwijs. Meer inzicht in kennis, houding en gedrag, en de oplossingen die docenten zelf als meest kansrijk ervaren, vraagt om verdiepend en aanvullend onderzoek onder een bredere selectie docenten.

Bovenstaande informatie komt uit het onderzoek van de Samenwerkende GezondheidsFondsen. Als je er nog meer over wilt weten, check dan het hele artikel hier.

Gebruikte bronnen:

• “Inzicht in prestatiedruk – door het Nederlandse publiek”, rapportage van Samenwerkende GezondheidsFondsen.

Jurren van der Gun
Like Charlie